1.  การสิ้นสุดการสมรสมี 3 วิธี คือ

• ฝ่ายใดฝ่ายหนึ่งถึงแก่ความตาย
• การจดทะเบียนหย่า
• ศาลพิพากษาให้เพิกถอนการสมรส
   

2. ตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ฯ ม. 1514 กำหนดว่า "การหย่าจะทำได้โดยความยินยอมของทั้งสองฝ่ายหรือโดยคำพิพากษาของศาล การหย่าโดยความยินยอมต้องทำเป็นหนังสือและมีพยานลงลายมือชื่ออย่างน้อย 2 คน” ทั้งนี้ การหย่าโดยความยินยอมของทั้งสองฝ่ายกระทำได้ 2วิธีคือ 1)การจดทะเบียนหย่าในสำนักทะเบียนและ 2) การจดทะเบียนหย่าต่างสำนักทะเบียน
 

3. สถานเอกอัครราชทูตฯ จะดำเนินการจดทะเบียนหย่าให้เฉพาะแก่คู่สมรสที่แต่งงานตามกฎหมายไทยเท่านั้นหากจดทะเบียนสมรสตามกฎหมายบราซิลเพียงอย่างเดียว และประสงค์จะหย่าขาดจากกัน ไม่สามารถจดทะเบียนหย่าตามกฎหมายไทยได้ เนื่องจากไม่ได้ทำการสมรสตามกฎหมายไทย จึงต้องจดทะเบียนหย่าที่หน่วยงานบราซิลเท่านั้น
 

4. ขั้นตอนการขอจดทะเบียนหย่า
 

4.1กรณีจดทะเบียนหย่าในสำนักทะเบียน (คู่สมรสที่ประสงค์จดทะเบียนหย่าต้องมาดำเนินการที่สถานเอกอัครราชทูตฯ พร้อมกันด้วยตนเองทั้งฝ่ายชายและหญิง โดยขอให้จัดส่งสำเนาหลักฐานและเอกสารต่างๆ ที่ต้องใช้ให้สถานเอกอัครราชทูตฯ เตรียมการล่วงหน้าก่อน ทางไปรษณีย์ และจากนั้นเจ้าหน้าที่จะติดต่อกลับเพื่อกำหนดวันนัดหมายจดทะเบียนหย่าต่อไปภายใน 10 วันทำการ) โดยมีขั้นตอนและเอกสารประกอบ ดังนี้

4.1.1   แบบฟอร์มคำร้องนิติกรณ์

4.1.2   คำร้องขอจดทะเบียนหย่าที่ลงนามโดยฝ่ายชายและหญิง

4.1.3   หนังสือสัญญาหย่าโดยความยินยอมที่ระบุข้อตกลงในการหย่า และลงนาม    โดยฝ่ายชายและหญิง

4.1.4   ต้นฉบับใบทะเบียนสมรสตามกฏหมายไทยหรือสำเนาที่มีตราประทับรับรองจากสำนักงานเขต/อำเภอ (หากไม่มี จะต้องไปดำเนินการขอคัดสำเนามาก่อน)

4.1.5   หนังสือเดินทางของคู่หย่า และสำเนาคนละ 1ฉบับ

4.1.6   สำเนาบัตรประจำตัวประชาชน คนละ 1 ฉบับ(หากเป็นชาวต่างชาติ ให้แสดงหนังสือเดินทางของประเทศนั้น ๆ)

4.1.7   สำเนาทะเบียนบ้าน 1 ฉบับ

4.1.8   สำหรับบุคคลที่จดทะเบียนสมรสก่อนวันที่ 5 มิถุนายน 2546 คู่หย่าฝ่ายหญิงจะต้องมีหนังสือเดินทางไทย และหลักฐานทะเบียนราษฎรที่เป็นชื่อสกุลคู่หย่า    ฝ่ายชายเพื่อใช้ในการยื่นคำร้องขอจดทะเบียนหย่า โดยหากฝ่ายหญิงไม่ได้เปลี่ยนนามสกุลหลังแต่งงาน ต้องไปดำเนินการเปลี่ยนที่สำนักงานเขต/อำเภอที่ประเทศไทยให้เรียบร้อยก่อนมายื่นคำร้องขอหย่า ทั้งนี้ ถ้าท่านอาศัยอยู่ในประเทศบราซิล สามารถมอบอำนาจให้ผู้อื่นไปดำเนินการเปลี่ยนนามสกุลหลังแต่งงานได้
 

4.2 กรณีหย่าต่างสำนักทะเบียน คือ การหย่าโดยความยินยอมของคู่หย่าทั้งสองฝ่าย โดยที่ต่างฝ่ายต่างอยู่คนละแห่งไม่สามารถเดินทางไปจดทะเบียนหย่า ณ สำนักทะเบียนเดียวกันได้ ทั้งนี้ คู่หย่าจะต้องตกลงกันว่า ฝ่ายใดจะเป็นผู้ยื่นคำร้องขอจดทะเบียนก่อนที่สำนักทะเบียนใด และจะให้สำนักทะเบียนใดเป็นผู้จดทะเบียนให้การหย่าจะสมบูรณ์ต่อเมื่อมีการจดทะเบียนแห่งที่ 2 เรียบร้อยแล้ว

·การหย่าต่างสำนักทะเบียน มี 2 แบบ ดังนี้

4.2.1   แบบที่ 1 คู่หย่าฝ่ายที่อยู่ประเทศไทยเป็นผู้ยื่นเรื่องที่สำนักทะเบียนที่ประเทศไทย

สำนักทะเบียนแห่งที่ 1  คือ สำนักทะเบียนที่ประเทศไทย

สำนักทะเบียนแห่งที่ 2 คือ สถานเอกอัครราชทูตฯ ซึ่งจะเป็นผู้จดทะเบียนและออกใบสำคัญแสดงการจดทะเบียนหย่าให้
 

โดยคู่หย่าฝ่ายที่อยู่ประเทศไทยเป็นผู้เริ่มยื่นขอจดทะเบียนหย่าที่สำนักทะเบียนที่ประเทศไทยก่อน เอกสารการหย่าต่างสำนักทะเบียนจะถูกส่งผ่านกระทรวงการต่างประเทศมายังสถานเอกอัครราชทูตฯ หลังจากที่สถานเอกอัครราชทูตฯ ได้รับเอกสารแล้ว จะดำเนินการติดต่อคู่หย่าฝ่ายที่อยู่ในบราซิลเพื่อมาดำเนินการจดทะเบียนหย่า (ด้วยตนเอง) ที่สถานเอกอัครราชทูตฯ ทั้งนี้ สถานเอกอัครราชทูตฯ จะเป็นสำนักทะเบียนที่ออกใบสำคัญแสดงการจดทะเบียนหย่าให้
 

ขั้นตอนการดำเนินการ

- เมื่อสถานเอกอัครราชทูตฯ ได้รับเอกสารการหย่าจากสำนักทะเบียนที่ประเทศไทยซึ่งส่งผ่านกระทรวงการต่างประเทศแล้ว จะดำเนินการติดต่อ / ขอให้คู่หย่าฝ่ายที่อยู่ในบราซิลมาลงลายมือชื่อในเอกสารการหย่า

- ในวันนัดหมาย คู่หย่าฝ่ายที่อยู่ในบราซิลจะต้องจัดเตรียมเอกสารดังต่อไปนี้

· แบบฟอร์มคำร้องนิติกรณ์

· ต้นฉบับใบทะเบียนสมรสตามกฏหมายไทย หรือสำเนาที่มีตราประทับรับรองจากสำนักงานเขต/อำเภอ (หากไม่มี จะต้องไปดำเนินการขอคัดสำเนามาก่อน)

· หนังสือเดินทาง และบัตรประจำตัวประชาชน พร้อมสำเนา 1 ฉบับ (หากเป็นชาวต่างชาติ ให้แสดงหนังสือเดินทางของประเทศนั้น ๆ)

· สำเนาทะเบียนบ้าน 1 ฉบับ

  -  สถานเอกอัครราชทูตฯ จะมอบใบสำคัญแสดงการจดทะเบียนหย่าให้แก่คู่หย่าฝ่ายที่อยู่ในบราซิลในวันที่มาจดทะเบียนหย่า และจะส่งใบสำคัญแสดงการจดทะเบียนหย่าอีกฉบับผ่านกระทรวงการต่างประเทศไปยังสำนักทะเบียนที่ประเทศไทยเพื่อมอบให้แก่คู่หย่าฝ่ายที่อยู่ประเทศไทยต่อไป
 

4.2.2แบบที่ 2 คู่หย่าฝ่ายที่อยู่ที่บราซิลเป็นผู้ยื่นเรื่องที่สถานเอกอัครราชทูตฯ

สำนักทะเบียนแห่งที่ 1  คือ สถานเอกอัครราชทูตฯ

สำนักทะเบียนแห่งที่ 2 คือ สำนักทะเบียนที่ประเทศไทย ซึ่งจะเป็นผู้จดทะเบียน

และออกใบสำคัญแสดงการจดทะเบียนหย่าให้

โดยคู่หย่าฝ่ายที่อยู่ในบราซิลป็นผู้เริ่มยื่นขอจดทะเบียนหย่าที่สถานเอกอัครราชทูตฯ (จะต้องเตรียมเอกสารจากคู่หย่าที่อยู่ประเทศไทยเพื่อประกอบการยื่นขอ) เอกสารการหย่าต่างสำนักทะเบียนจะถูกส่งผ่านกระทรวงการต่างประเทศไปยังสำนักทะเบียนที่ประเทศไทย (ตามที่แจ้ง) ทั้งนี้ สำนักทะเบียนที่ประเทศไทยจะเป็นสำนักทะเบียนที่ออกใบสำคัญแสดงการจดทะเบียนหย่า
 

ขั้นตอนการดำเนินการ

- จัดเตรียมเอกสารจากคู่หย่าที่อยู่ประเทศไทย

·หนังสือสัญญาหย่าโดยความยินยอมต้องกรอกข้อความรายละเอียดต่าง ๆ รวมทั้งข้อตกลงเรื่องทรัพย์สิน บุตร และอื่น ๆ และคำนำหน้าชื่อฝ่ายหญิงหลังการหย่า โดยคู่หย่าฝ่ายที่อยู่ประเทศไทยและพยานคนไทย 2 คน จะต้องลงลายมือชื่อต่อหน้าเจ้าหน้าที่สำนักงานเขต/อำเภอ และให้เจ้าหน้าที่ลงลายมือชื่อและประทับตรารับรองลายมือชื่อของคู่หย่าและพยานทั้งสองด้วย (ส่วนช่องลายมือชื่อคู่หย่าฝ่ายที่อยู่บราซิลให้เว้นว่างไว้ เพื่อมาลงลายมือชื่อต่อหน้าเจ้าหน้าที่ ณ สถานเอกอัครราชทูตฯ)

·สำเนาเอกสารประจำตัวของคู่หย่าฝ่ายที่อยู่ประเทศไทยและพยานทั้งสอง ซึ่งต้องได้รับการรับรองสำเนาถูกต้องจากเจ้าหน้าที่สำนักงานเขต/อำเภอ หรือเจ้าหน้าที่กระทรวงการต่างประเทศ เช่น สำเนาหนังสือเดินทาง สำเนาบัตรประจำตัวประชาชน สำเนาทะเบียนบ้าน สำเนาใบสำคัญการเปลี่ยนชื่อ ฯลฯ

- จัดเตรียมเอกสารของคู่หย่าที่อยู่ในบราซิล

· คำร้องขอจดทะเบียนหย่า

· ต้นฉบับใบทะเบียนสมรสตามกฏหมายไทย หรือสำเนาที่มีตราประทับรับรองจากสำนักงานเขต/อำเภอ (หากไม่มี จะต้องไปดำเนินการขอคัดสำเนามาก่อน)

· หนังสือเดินทาง และบัตรประจำตัวประชาชน พร้อมสำเนา 1 ฉบับ (หากเป็นชาวต่างชาติ ให้แสดงหนังสือเดินทางของประเทศนั้น ๆ)

· สำเนาทะเบียนบ้าน 1 ฉบับ

- ในวันนัดหมาย คู่หย่าฝ่ายที่อยู่ในบราซิลจะต้องนำเอกสารตัวจริงตามข้างต้นพร้อมสำเนามาแสดง และลงลายมือชื่อในเอกสารที่สถานเอกอัครราชทูตฯ จัดเตรียมไว้

- สถานเอกอัครราชทูตฯ จะจัดส่งเอกสารการหย่าต่างสำนักทะเบียนผ่านกระทรวงการต่างประเทศไปยังสำนักทะเบียนที่ประเทศไทย (ตามที่ผู้ร้องแจ้ง) เพื่อดำเนินการในส่วนที่เกี่ยวข้องเพื่อออกใบสำคัญแสดงการจดทะเบียนหย่า ซึ่งสำนักทะเบียนที่ประเทศไทยจะมอบใบสำคัญแสดงการจดทะเบียนหย่าให้แก่คู่หย่าฝ่ายที่อยู่ประเทศไทย และจะจัดส่งใบสำคัญแสดงการจดทะเบียนหย่าอีกฉบับผ่านกระทรวงการต่างประเทศมายังสถานเอกอัครราชทูตฯ เพื่อมอบให้คู่หย่าฝ่ายที่อยู่ในบราซิลต่อไป (หากคู่หย่าฝ่ายที่อยู่ในบราซิลประสงค์จะให้สถานเอกอัครราชทูตฯ ส่งใบสำคัญแสดงการจดทะเบียนหย่าให้ทางไปรษณีย์ จะต้องจัดเตรียมซองไปรษณีย์จ่าหน้าถึงตัวเองพร้อมค่าธรรมเนียมการส่งไปรษณีย์มอบแก่สถานเอกอัครราชทูตฯ ไว้ด้วย)
 

---------------------------------